Türk milli eğitim sisteminin temel ilkeleri nelerdir? Milli eğitim sistemi nedir? Gibi sorulara bu yazımızda cevap vermeye çalışacağız. Milli eğitim temel kanunu hakkında bilgiler için hoş geldiniz. Günümüz Milli Eğitim Sistemi, bu kanuna dayandırılarak bu çerçevede belirlenmiş olan sistemdir. Kabul edildiği tarih ise 14 Haziran 1973 gününe denk gelmektedir.
Bu kanun ile birlikte milli eğitim sisteminin genel ve özel amaçları belirlenmiş olmuştur. 1. Maddede kanunun içeriği ile ilgili; Türk milli eğitim sisteminin yapısının düzenlenmesi için gerekli amaç ve ilkeler, Türk milli eğitim sisteminin yapısı ve öğretmenlik mesleği, okul yapısı ve tesisleri, eğitimde kullanılması gereken çeşitli araç ve gereçler, devletin bu konularda ve eğitime ilişkin görev ve sorumluluklarını içerdiği ifade edilmiştir. Bu kanunun Genel Amaçlar başlığı altında 3 madde söz konusudur.
Bu bahsi geçen genel amaçların birinci maddesi vatandaşlık konusunu, 2. maddesi genel olarak sağlığı ve dinçliği, 3. maddesi ise yetenek, ilgi, istidat ve kabiliyet konusunu içermektedir. Buna göre genel amaçların birinci maddesinde; yetişecek yurttaşın Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Atatürk milliyetçiliğine bağlı, bu Türk milletinin örf, adet ve geleneklerini benimseyip önemseyen, bunlara saygılı, toplumu yüceltecek ve bulunduğu Türkiye Cumhuriyeti devleti için görev sorumluluklarının farkında olan ve bütün bunları yerine getiren bireyler, yurttaşlar yetiştirmek.
İkinci maddesi ise gerek bedensel olarak gerek zihinsel olarak sağlıklı ve dengeli bireyler yetiştirmek, hür ve bilimsel, akademik düşünme niteliğine sahip, sorumluluk bilincine sahip, kültürlü, bilgili ve insanlara, insan haklarına saygılı ve hoşgörülü yurttaşlar yetiştirmek,
Üçüncü maddesi ise ilgi, istidat ve kabiliyetler doğrultusunda bilgi, beceri ve davranışlar ortaya koyan, geliştiren, üreten, kalkınmayı ve gelişmeyi hızlandırabilecek ve ilerletebilecek bireyler, yurttaşlar geliştirmektir.
Özel Amaçlar ise yukarıda bahsi geçmiş olan genel amaçlara ve aşağıda yer alan Türk Milli Eğitim Temel İlkelerine göre belirlenmekte ve tespit edilmektedir.
Milli Eğitim Sistemi Nedir?
Peki milli eğitim sistemi nedir? Ülkemizde eğitim devlet gözetimi – denetimi altında yapılmaktadır. Okul öncesi eğitim ile yüksek öğretime kadar çeşitli okullardan oluşan eğitim sisteminin bütünü milli eğitim sistemini kapsar. Her ülkenin bu konuda çeşitli kuralları bulunmaktadır. Türk Millî Eğitim Sisteminin genel çerçevesi, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunuyla belirlenmiştir.
Türk Milli Eğitim Sisteminin Temel İlkeleri
Gelelim asıl sorumuza. Türk milli eğitim sisteminin temel ilkeleri nelerdir? Yukarıda da bahsedildiği üzere günümüz eğitim politikalarına rehberlik eden, yön veren, şekillendiren bir diğer husus da Milli Eğitimin Temel İlkeleri hususudur. Bu başlık altında toplamda 14 adet ilke bulunmaktadır. Bu 14 başlık, eğitimde izlenecek, belirlenmiş hedeflerin her birine karşılık gelebilecek başlıklardır. Gelin birlikte Türk milli eğitim sisteminin temel ilkelerini inceleyelim:
Genellik ve eşitlik ilkesi
Bu ilke, eğitim veren kurumların tamamının din, dil, ırk ve/veya herhangi bir konuda asla ayrımcılık gözetmeden herkes için açık olduğunu ifade etmektedir. Bunun yanı sıra Madde 4’te eğitim hususunda herhangi bir topluma, aileye veya kişiye ayrıcalık tanınmadan herkese eşit şartlarda eğitim imkânı tanınacağına yer verilmiştir.
Ferdin ve toplumun ihtiyaçları
Bu ilkeye göre eğitim görecek bireylerin kendi ilgi, istek ve yetenekleri ve bu doğrultudaki toplumun gereksinimlerine göre; verilecek olan eğitim hizmetinin düzenlenecek olmasıdır.
Yöneltme ilkesi
Bu ilkeye göre birey, aldığı eğitimin içerisindeki süre boyunca kendi ilgi, istek ve yeteneklerine göre süreç içerisinde yönlendirilir, çeşitli programlara bu doğrultuda yöneltilir ve yetiştirilmektedir. Örneğin: Okullarda verilen etüt eğitimleri, dönem kursları gibi. Bu başlık için önemli olan bir not vardır ki o da şudur: Bu ilke ilköğretimde başlamak suretiyle 8. sınıfın 2. döneminde son bulmaktadır. Diğer ilke ise
Eğitim hakkı ilkesi
Bu ilke, her Türk vatandaşının ilköğretim kademesindeki eğitimi görme hakkında sahiptir. Sonraki düzeylerden ise bireylerin kendi ilgi, istek ve yeteneklerine göre yararlanacakları Madde 7’de belirtilmiştir. 5. İlke olan
Fırsat ve İmkân eşitliği ilkesi
eğitim gören her bireyin eşit haklara sahip olduğu, aynı imkanlardan yararlandığı ve eşit fırsatlara sahip olduğu, bütün bunların herkese sağlandığı maddeleri içermektedir. Bunların yanında maddi açıdan yardıma ihtiyaç duyan bireylerin eğitim sürecinde, destek niteliğinde burs gibi çeşitli yardımların da kendilerine tanındığı ifade edilmektedir.
Süreklilik ilkesi
bireylerin gördüğü eğitimlerin aslında yaşamları boyunca devam ettiğini, bunun sürekli bir durum arz ettiğini ifade etmektedir.
Atatürk İlke ve İnkılapları ve Atatürk milliyetçiliği ilkesi
Bu ilke ise eğitim sisteminin her kademesinde, Atatürk milliyetçiliğinin yer edineceği ve temel alınacağı ifade edilmektedir.
Demokrasi eğitimi ilkesi
Demokrasi ilkesi ise eğitim sürecinde kararlı, güçlü, demokrasi bilincine sahip; demokratik ve özgür bir toplum gücü, düzeni oluşabilmesine imkân sağlayacak bireyler yetiştirmek amaçlarını bünyesinde taşımaktadır. 9. ilke olan
Laiklik ilkesi
Türk milli eğitiminde esas olan bir ilkedir. Madde 12’ye göre Din Kültürü ve Ahlak bilgisi dersi, ilköğretimden itibaren bütün dengi kurumlarda zorunlu derslerden biri olarak okutulmaktadır.
Bilimsellik ilkesi
10. İlke olup; eğitim kurumlarında ve sürecinde kullanılan bütün araç, gereç ve materyallerin, süreç içerisinde aktif olarak kullanılan bilgilerin ve araç- gereçlerin tümünün, bilim ve teknolojiye göre geliştirildiği ve yenilendiği belirtilmiştir. Madde 13’e göre eğitim sürecinde yaşanacak verimliliğin artması için devamlı olarak gelişim göstermek ve yenileşmek gerekmektedir. Ve bu da bilimsel gelişmeler temele alınarak gerçekleşmektedir.
Planlılık ilkesi
Planlılık ilkesi de, Türk milli eğitim sisteminin ilkelerinden bir tanesidir. Bu ilkeye göre milli eğitim sisteminin, belirlenen hedefler doğrultusunda ilerlediği ve işlediği, alanlara göre yapılan planlamalar doğrultusunda sistemin geliştiği ifade edilmektedir.
Karma eğitim ilkesi
Bu ilkede de erkek öğrencilerin ve kız öğrencilerin karma şekilde öğrenim görmesi esas alınmaktadır. Madde 15’te de belirtildiği üzere imkanlar ve nitelikler doğrultusunda bazı okulların sadece kız veya sadece erkek öğrencilerden oluşuyor olması mümkündür.
Eğitim kampüsleri ve okul ile ailenin iş birliği ilkesi
Eğitim kampüsleri ve okul ile ailenin iş birliği ilkesine göre aynı yerde birden çok yaygın ve/ veya örgün eğitim öğretim kurumu var olması durumunda kampüs sisteminin oluşturulmasının mümkün olduğu ve bu kampüs olarak nitelendirilecek topluluk sisteminin gereksinimlerini karşılayabilmek sebebiyle bir yönetim kurulmasının da sağlayabilmenin mümkün olduğu belirtilmektedir.
Her yerde eğitim ilkesi
Son ilke olan her yerde eğitim ilkesine göre milli eğitimin amaçları sadece belirli eğitim yerlerinde ve kurumlarında değil; her yerde mümkün olduğu ifade edilmektedir.
Her çevrede, her yerde ve tabii ki her fırsatta eğitimin ve öğretim faaliyetlerinin gerçekleşmesinin mümkün olabileceği de eklenmiştir. Madde 17’de belirtildiği üzere özel, resmi ve çok çeşitli eğitim kurumunun gerçekleştirmiş olduğu faaliyetler, mevcut Millî Eğitim Bakanlığının kontrolü ve denetimine bağlı olarak gerçekleşmiş ve bu doğrultuda sürdürülmektedir
Türk milli eğitim sisteminin temel ilkeleri nelerdir? Sorusuna sizler için en iyi şekilde cevap vermeye çalıştık.
