Edebiyat eleştirisi yazarken, eserin okuyucu üzerinde bıraktığı etki, yazarın konuyu okuyuculara aktarım şekli, eserin özgünlüğü, yazarın hayal gücü gibi konular incelenerek yazarın başarılı olduğu ve olmadığı alanlara ilişkin değerlendirmeler yapılır. İyi bir eleştirmenin iyi inceleme yapmayı bilmesi, öncelikle eleştireceği eseri tanıtarak akabinde olumlu ve olumsuz tarafları değerlendirip kanaate varması beklenir. Bir başka deyişle eleştirmen, eleştireceği edebi eseri öncelikle çözümleyecek sonrasında yorumlayacaktır.
Edebiyat Eleştirisi Nasıl Yapılır?
Edebiyat eleştirisi nasıl yapılır? Sorusuna günümüzde çok sayıda kişi cevap aramaktadır. Birçokları için eleştiri, övgü veya yergi algısı çerçevesinde değerlendiriliyorken, işin aslı bunlarla sınırlı değildir. Eleştiriler eserin ve eser sahibinin daha iyi anlaşılmasını sağladığı gibi, iyi kaleme alınmış nesnel bir eleştirinin sanatçılara kendilerini geliştirmeleri bakımından katkı sağlayacağı şüphesizdir.
Tarafsız Eleştirinin Temel Unsurları
Edebiyat eleştirilerine temel teşkil edecek bazı önemli noktalar vardır. Edebi eleştirilerde eleştirmenin yargılarının nesnel şekilde ifade edilmesi de önem arz eder. Ayrıca eleştiride yer alan esere ilişkin yapılan olumlu veya olumsuz saptamaların eserden örneklerle beslenmesi, konunun ele alınış şeklinin örneklerle incelenmesi gereklidir. Bunun yanı sıra, eleştirilen eser, aynı alandaki diğer eserlerle karşılaştırılarak varsa bu alana katkıları belirtilebilir.
İyi Bir Edebiyat Eleştirmeni Olmak İçin
İyi bir edebiyat eleştirmenin öncelikle tarafsız olması ve genel kültür birikimine sahip olması gerektiği söylenebilir. Ayrıca edebiyat eleştirmeninin, uzmanı olduğu alanda eleştiri yapması; eser sahibi ile en azından aynı düzeyde olması esastır. Eleştirmenin üslubunda yapıcı olması, günceli takip etmesi ve çokça okuma yapması da hem kendi okunabilirliği açısından hem de eleştirilerinin kalitesi açısından önemli role sahiptir. Son olarak, edebiyat eleştirisinin içeriği kadar eleştirmen tarafından kullanılan dilin zenginliği ve akıcılığı da eleştirinin okunabilirliği açısından önem arz eder.
Neden Eleştiri?
Yaratıcılığın desteklendiği günümüz edebiyat dünyasında her gün karşımıza onlarca belki yüzlerce yeni eser çıkmaktadır. Bu kadar seçenek arasında şüphesiz ki birçok değerli eser henüz keşfedilmeden yok olmaktadır. Okurların iyi ve kaliteli eserlerle buluşmasında, inceleme ve değerlendirme yapma yeteneği okurların birçoğundan daha yüksek olan eleştirmenlere bu noktada ihtiyaç duyulmaktadır. Böylelikle değerli eserler kaybolma tehdidi olmadan tanınabilirliğe ulaşacak, sanatçılar kendilerini geliştirebilecek ve okurlar kaliteli yapıtlarla buluşmuş olacaklardır.
Edebiyat eleştirisi nasıl yapılır? Sorusuna yönelik olarak sizler için en iyi şekilde cevap vermeye çalıştık.
