William Shakespeare kimdir? Hakkında bilgiler nelerdir? Çok sayıda kişi bu ismi duymuş olsa da, bu isme yönelik olarak tam anlamıyla bir bilgi sahibi değildir. Çoğu araştırmacı tarafından İngiliz dilinin en büyük yazarı olarak kabul edilen William Shakespeare (1564–1616) bir İngiliz oyun yazarı ve şairdi. Oyunları, Macbeth, Hamlet, Romeo ve Juliet ve King Lear dünya çapında birçok dilde sahnelendi.
William Shakespeare Kimdir? (23 Nisan 1564 – 23 Nisan 1616)
Kabaca İngiliz oyun yazarı ve şair olarak tanımlanabilir. İngiliz dilinin en büyük yazarı olarak kabul edilir.
Ana başarılar:
Tarihin en tanınmış ve dünyaca ünlü oyun yazarı ve şairi.
Halen dünya çapında icra edilen ve üzerinde çalışılan 154 şiir ve 37 oyunun yazarı.
Bugün yaygın olarak kullanılan 400’den fazla kelimenin mucidi.
William Shakespeare Hakkında Bilgiler
William Shakespeare İngiltere‘de Stratford-upon-Avon’da doğdu ve büyüdü. Hayatının çoğunu burada ve Londra’da geçirmiş görünüyor. Anne Hathaway ile 18 yaşındayken evlendi ve üç çocukları oldu, Susanna (Anne düğünde hamileydi), Judith ve Hamnet. Gerçek doğum tarihi bilinmemektedir – kiliseler doğumlardan daha sık vaftiz kayıtlarını tutuyordu ve 26 Nisan’da vaftiz edildiği kaydedilmişti. 23 Nisan, hem ölüm tarihiyle çakıştığı hem de o gün olduğu için geleneksel olarak doğum günü olarak kutlanır. Bu İngiltere’nin koruyucu azizi Aziz George’un da bayram günüdür. Bu dönemde İngiliz vaftizleri ortalama olarak her zaman bir çocuğun doğumundan sonraki bir hafta içinde yapılırdı.
Doğumunun, evliliğinin ve ölümünün ötesinde, Shakespeare’in profesyonel olmayan hayatının ayrıntılarının çoğu bir spekülasyon meselesidir. Ebeveynleri John ve Mary idi, ikisi de Katolik ailelerden gelmiş olabilirdi (İngiltere, İngiltere Kilisesi’nin kurulmasının ardından o sırada kanunen Protestandı) ve sekiz çocuğun üçüncüsüydü. Müreffeh olmasa da yeterince iyi bir yaşantıya sahipti: annesi üst sınıf bir aileden geliyordu ve babası bir süre Avon’da belediye meclisi üyesi olarak görev yapmıştı. William neredeyse kesin olarak, çalışmalarında sergilediği klasikler ve Romantik dil bilgisini hesaba katarak Latince ve edebiyat eğitimi alacağı gramer okuluna (yerel okul tüm erkeklere ücretsiz olarak açıktı) katıldı.
Tarihçiler tarafından “kayıp yıllar” olarak anılan 1585’ten 1592’ye kadar Shakespeare’in hiçbir kaydı ne yazık ki günümüze ulaşmadı. Dönemin şartları düşünülünce tarihçiler, kayıtlar tutulsa bile, birçoğunun günümüze kadar hayatta kalamayacağını düşünüyorlar. Çünkü bu kayıtlar ateşe ve suya karşı oldukça savunmasızdı. Herhangi bir hasar ve basit ihmal hepsinin yok olmasına sebep olabiliyordu. İyi bilinmesine rağmen, Shakespeare hayatı boyunca hiçbir zaman olduğu kadar ünlü olmamıştı. Onun kayıtlarını saklamak, tanınmış bir kişinin kayıtlarını saklamaktansa sıradan halkın kayıtlarını gelecek nesillere saklamak olurdu. Bu o dönemde garip bir fikirdi, özellikle de yakıt için kağıtların yakılabileceği soğuk bir kış döneminde.
Shakespeare’in yaşamı etrafında çeşitli gelenekler gelişmişti – öğretmen olarak çalışmış, Londra tiyatrosuyla ilgili garip işler yapmış ve geyik avlamaktan tutuklanmıştı.
1592’de onun bir oyun yazarı olduğunu biliyoruz – çünkü tanınmış yazar Robert Greene, VI. Henry adlı oyunuyla alay ederek onu “yeni başlayan bir karga” olarak görmezden geliyordu. İlginç bir şekilde – Shakespeare’in ciddi bir eğitimden yoksun olduğu düşünüldüğünde – Greene’nin en çok üzüldüğü şey, onun kitleler için eğlenceler yerine ciddi işler yazarak kariyer planlamasını yanlış yaptığı yönündedir.
Shakespeare Oyun Yazarlığı
1592’de bir veba salgını tiyatroların kapanmasına sebep oldu ve Shakespeare bu dönemde şiirine odaklanmaya başladı. Şiirleri sonunda ertesi yıl Southampton Kontu’nun dikkatini çekti ve kont, Shakespeare’in patronu oldu. Kont’un finansal olarak desteklemesi ile Shakespeare, 1593’te Stationers ‘Registrar’da, Venüs ve Adonis’in telif hakkını resmi olarak aldı; şiir, desteğinden dolayı minnetle Southampton Kontuna ithaf edildi.
1590’lar ve on yedinci yüzyılın ilk on yılı boyunca Shakespeare, Londra sahnesinde oyun yazarı ve oyuncu olarak çalıştı. Kral James, Chamberlain’in sponsorluğunu devraldığında daha sonra King’s Men olarak bilinen bir aktörler grubu olan Lord Chamberlain’s Men’in bir parçası haline geldi. Lord Chamberlain’in Adamları, 1600’lerin başlarında eşi benzeri görülmemiş bir popülerliğe sahipti ve Shakespeare’in oyunlarından herhangi biri yaşamı boyunca altı peni tutan küçük broşürler halinde bu dönemde basıldı.
Ancak Shakespeare sadece bir yazar değildi; hem kendi oyunlarında hem de başkalarının oyunlarında rol aldı ve Chamberlain’in Adamlarının bir parçası olarak şirketin çalışmalarından adil bir kâr elde etti. Sonunda 1613’te emekli oldu ve üç yıl sonra öldüğü Stratford’a döndü.
Shakespeare Temaları
Oyunları ve şiirleri hakkında kişisel hayatından çok daha fazla şey biliyoruz – ancak o zaman bile Shakespeare’in yazdığı oyunların günümüze kadar ulaşamadığından emin olmadığımız bazı nüshalar bulunuyor.
Belki de Shakespeare’in çalışmalarının en belirgin yönü, onu takip etmek için birçok yazar tarafından taklit edilmiş olmasıdır (özellikle “Shakespeare’i Shakespeare yazmadı” teorilerini destekleyen Mark Twain): Eğitimli adam ve “kitleler” için yazdı. Oyunları cinsel imalar, kelime oyunları ve kirli şakalar, şiddet, intikam, hayaletler ve cadılar, romantizm, ihanet, sihir ve bazen ise sadece aptallıkla doludur – ama aynı zamanda tarihten, önceki oyunlardan ve Yunan ve Roma’dan da yararlanmaktadır. Bu kelime oyunları insanlar için kolay bir kahkaha sağlayabiliyordu, ancak aynı zamanda dile daha geniş bir yaklaşım ve onu derinlemesine anlamanın bir parçası haline geldi. Shakespeare, daha önce hiç görülmemiş yüzlerce kelimeyi kendi kuşağının diğer tüm yazarlarının toplamından daha fazla basmıştı.
Bu kelimelerin bazıları muhtemelen o sırada – konuşmada kullanılıyordu. Mükemmel bir diyalog kulağına sahip bir yazar olan Shakespeare, gayri resmi sohbette kullanılan, ancak daha önce basılı olarak hiç kullanılmamış birçok kelime ve cümle yazdı. Ama bunun da ötesinde, pek çok kelime de icat etti – bütün kumaştan değil, isimlerden sıfatlar, sıfatlardan fiiller türeterek, kelimelerin parçalarını basitçe ona anlamlı gelecek şekilde birleştirerek. Bu, İngiliz dili tarihinde akışkan bir zamandı – Shakespeare kendi adını dahi her zaman aynı şekilde heceleyemiyordu.
Bu tür kelimeleri ilk kullanan, kaydeden veya popülerleştiren olmanın yanı sıra, kullandığı cümlelerin çoğu, oyunlarını hiç okumamış insanlar arasında bile İngilizcenin ortak bir özelliği haline geldi. “Önceden belli bir sonuç” böyle bir ifadedir. “İnce havada kaybolmak” başka bir ifadedir.
Shakespeare Mirası
Shakespeare’in İngiliz edebiyat dünyası üzerindeki etkisi abartılamaz. Charles Dickens, Herman Melville ve yazılarına ilham vermesi umuduyla yatağının yanında bir Shakespeare büstü tutan John Keats de dahil olmak üzere düzinelerce ünlü yazar onu bir ilham kaynağı olarak gösterdi. Pek tabii övüldüğü kadar eleştiriye de ilham kaynağı oldu: Leo Tolstoy, Voltaire ve George Bernard Shaw onun eserlerinden nefret etmeleriyle tanınıyordu.
Shakespeare’in oyunları günümüzde 80 dile çevrildi ve dünya çapında sahnelendi. Çalışmaları yaklaşık 400 yıldır kapsamlı bir şekilde incelendi ve parçalara ayrıldı. 2011’deki Anonymous gibi filmlerle yaygınlaşırken, Shakespeare’in aslında eserlerinin gerçek yazarı olup olmadığı konusundaki tartışma devam ediyor. Ünlü yazar James Barry’nin bir keresinde belirttiği gibi: “Bacon’un Shakespeare’in eserlerini yazıp yazmadığını bilmiyorum, efendim, ama yazmamışsa bana hayatının fırsatını kaçırmış gibi görünüyor.”
William Shakespeare kimdir? Sorusuna sizler için en iyi şekilde cevap vermeye çalıştık. Umarız bu yazımız ile Shakespeare’e yönelik geniş çaplı bir bilgi sahibi olabilmişsinizdir.
